Je hebt maanden lopen zwoegen aan je scriptie en nu heb je de beoordeling binnen. Afgekeurd. Aaaaaahhh, wat een enorme domper. Wat nu? Hoe ga je om met dit slechte nieuws, hoe herpak je jezelf weer en hoe kom je tot een versie die wel wordt goedgekeurd? In dit artikel deel ik de stappen van slecht nieuws tot een versie 2 die wel voldoet.

Tip vooraf
 Neem eerst dit stappenplan eerst een keer scannend door en ga hem dan pas echt gebruiken.

Je leest de koppen, de vet gedrukte tekst met een bolletje ervoor (O) en de kaders met aanvullende tips. Je hebt dan een beeld wat er allemaal aan bod komt en afhankelijk van je situatie kun je dan bepalen waar jij nu mee wil beginnen.

Stap 1 Voel wat er te voelen valt

Het is niet zomaar iets. Je hebt serieus hard gewerkt en nu is het dus niet goed genoeg. Het is aan te raden om even te doorvoelen wat dit met je doet. Dat is beter dan meteen doorgaan of afleiding zoeken en zo het voelen te vermijden.

Als je doorvoelt wat er te doorvoelen valt, ontstaat er daarna namelijk weer ruimte om helder na te denken over hoe je nu door gaat. Doe je het niet, dan wordt er een stukje brein in beslag genomen om het voelen niet toe te laten en daarmee verlies je energie.

Een mini-stappenplan om te voelen wat er te voelen valt:

O Je gaat even ergens rustig alleen zitten waar je niet gestoord wordt
O Je haalt een aantal keren goed adem
O Je blijft bewust ademhalen en gaat met je aandacht naar je lichaam, vooral naar de voorkant van je lichaam bij je buik en maagstreek.
O Vraag jezelf af: Wat voel ik in mijn lichaam? Beschrijf het in termen van spanning, kloppend, tintelend, gevoel op die en die plek.
O Vraag jezelf af: Wat is nu het meest opvallende gevoel? Wat is het meest aanwezig? Je hoeft geen antwoorden geven maar je gaat alleen met je aandacht naar die plek in je lichaam.
O Vraag jezelf af: Waar staat dat gevoel voor? Nu kun je er wel woorden aan geven. Is het teleurstelling, boosheid, verdriet, angst en specificeer het eventueel.

Je voelt bijvoorbeeld een kriebelend gevoel in je maagstreek wat staat voor een angst dat het niet goed gaat komen.

O Lukt het om ‘halo’ tegen dat meest opvallende gevoel te zeggen? Zeg het gevoel in gedachten gedag.

Halo angst.

Hiermee geef je erkenning aan wat er is. Het hoeft niet weg. Het hoeft niet beoordeeld te worden. Het is er. Het is aanwezig.

Misschien moet je wel huilen nadat je erkend hebt wat er is. Dat is oké en als het verder niks oproept is dat ook oké.

O Je kunt nu nog een keer in je lichaam voelen. Soms veranderd het meest opvallende gevoel en dient een ander gevoel zich aan. Voel wat er is. Eventueel kun je ook een tweede gevoel aandacht geven. Je kunt ook besluiten om de voeloefening af te ronden.

Stap 2 Vertel jezelf een helpend verhaal

Een onvoldoende ligt echt niet altijd aan jou. Wanneer je een scriptie is afgekeurd, heb je soms de opleidingseisen anders geïnterpreteerd dan de examencommissie of je hebt een aantal eisen over het hoofd gezien of minder gewicht gegeven dan je had moeten doen.

Soms heb je een beoordelaar die de opleidingseisen anders begrijpt dan jij dat doet. Soms ben je strenger beoordeeld dan andere studenten zonder dat dit een reden heeft. Misschien was je met deze scriptie bij een andere hogeschool wel geslaagd of was een andere beoordelaar wel tot een voldoende gekomen.

Als je onvoldoende onterecht voelt of onverwacht kwam dan kan dat vanalles in je losmaken. Zo kunnen er allerlei gedachten door je hoofd gaan met bijvoorbeeld een strekking als:

• Het is niet eerlijk, school deugt niet en de beoordelaar deugt niet.
• Ik ben een mislukkeling en ik kan het niet en het gaat nooit lukken en dan haal ik mijn diploma niet en stel ik iedereen teleur en moet ik collegegeld terugbetalen.
• Ik snap er niks van en ik weet niet hoe ik het op moet lossen.
• Het is onterecht want de scriptie van die en die was wel goedgekeurd en mijne was echt niet slechter. De docent heeft gewoon een hekel aan me.

O Zet een timer op 5 minuten en schrijf of typ wat voor gedachten er op dit moment door jou hoofd spoken. Schrijf ze maar op. Ook als je beseft dat ze misschien een beetje overdreven of dramatisch zijn. Het is juist precies de bedoeling om die gedachten te benoemen.

O Bekijk na de vijf minuten je lijstje en zeg tegen jezelf: 'Oké, dit is wat er door mijn hoofd heen gaat.'

Nu is het tijd om met je verstand een lijstje te maken met de feiten over deze situatie. Dus zonder het stukje drama erin. Denk eens aan het volgende:

• Ik had verwacht dat ik anders beoordeeld zou worden.
• Ik had verwacht dat ik zo aan de eisen voldaan had, maar blijkbaar willen mijn docenten iets anders zien.
• Ik had verwacht dat ik begrepen zou worden, maar blijkbaar is er het een en ander nog niet helemaal duidelijk overgekomen.
• Het is me gelukt om een versie in te leveren en ik heb de kans om een verbeterde versie in te leveren.
• Ik heb nu meer inzicht in wat er dan wel van mij verwacht wordt.
• Ik heb nog gelegenheid vragen te stellen. Wat ik nu niet begrijp kan later alsnog duidelijk worden.

Het valt je misschien op dat deze uitspraken veel feitelijker zijn vergeleken met het eerste lijstje en dat er geen emotie in zit. Ook zie je dat er zinnen staan waarbij er vanuit een zo positief mogelijk perspectief naar de situatie gekeken wordt.

O Zet nogmaals een timer op 5 minuten en beschrijf hoe je vanuit een feitelijk-positief-perspectief naar deze situatie zou kunnen kijken. 

Je hebt nu aandacht gegeven aan wat er in je hoofd rondspookt en je hebt op een rijtje gezet hoe je op een meer helpende manier naar deze situatie kan kijken. Lees je tweede lijstje nog eens terug wanneer er dingen uit je eerste lijstje door je hoofd spoken.

Stap 3 Maak (opnieuw) de keuze om je diploma te halen en je afgekeurde scriptie aan te passen

Misschien heb je een paar dagen nodig om te laten bezinken dat je scriptie is afgekeurd. Misschien is in eerste instantie de weerstand heel groot om er weer mee verder te gaan. Je kunt een paar dagen niks doen, een week, twee weken. Alleen daarna is het echt tijd om een bewuste keuze te maken want anders ben je je tijd aan het verdoen en gaat het ten koste van je gemoedstoestand.

Je hebt twee opties:

1. Ik pas mijn scriptie aan naar aanleiding van de feedback en lever hem opnieuw in.
2. Ik stop met mijn studie en laat het los.

Er zit eigenlijk niet echt iets tussenin. Iemand anders gaat het niet voor je oplossen en zolang jij er niet voor besluit er zelf alsnog voor te gaan, dan blijf je met een zeurend energievretend gevoel zitten dat niks oplost. Het is doorgaan of stoppen en dat je die keuze maakt is belangrijk.

O Maak nu de keuze of je gaat voor het halen van je diploma. Spreek het hardop uit naar jezelf en neem vervolgens de acties die bij deze beslissing horen.

Als je doorgaat helpen de volgende stappen je bij het nemen van de juiste acties.

Stap 4 Bepaal je strategie

Heb je ervoor gekozen om je scriptie te herzien? Dan is het nu tijd om je werkwijze te bepalen. Hoe doe je dat?

O Ga in je feedback op zoek naar de meest fundamentele kritieken

Er zijn kritiekpunten op detailniveau (woorden, spelling, iets onduidelijk uitgelegd, iets is vaag/niet begrepen, iets is niet volledig genoeg etc.).

Er zijn kritiekpunten op fundamenteel niveau (hoofd- en deelvragen niet goed, te weinig respondenten, wijze van onderzoek schiet tekort).

Zorg dat je duidelijk krijgt welke grote (en dus fundamentele) dingen moeten veranderen. Die kleinere dingen is veel meer een kwestie van punt voor punt nalopen en aanpassen. De fundamentele punten zijn ingewikkelder omdat ze invloed hebben om de inhoud van meerdere hoofdstukken.

O Toets of je de fundamentele kritiek begrijpt

1. Snap je wat je beoordelaar bedoelt? Zo nee, zorg dat je om extra uitleg vraagt.
2. Snap je wat er nodig gaat zijn zodat het wel goed genoeg is? Zo nee, maak daar dan eerst zelf een inschatting van.
3. Zorg dat je aan je beoordelaar voor kunt leggen: als ik dit en dat nu zus en zo aanpak, kan dat onderdeel dan wel voldoende beoordeeld worden?

Op basis van de reactie die je krijgt, kun je tot een definitieve aanpak komen voor de fundamentele punten.

Extra tip 1
Stel dat je docent heel veel onterechte kritiek heeft gegeven en je totaal niet lijkt te snappen. Er staat bijvoorbeeld commentaar waaruit blijkt dat de docent het niet goed gelezen heeft, ga je energie dan niet stoppen in je gelijk halen. Hou liever je beoordelaar te vriend.

Focus op wat er moet gebeuren zodat je naar een voldoende kan en ga niet een discussie aan om simpelweg te horen dat je docent inderdaad iets niet goed gelezen of begrepen heeft. Daar win jij zelf uiteindelijk niks mee.

Extra tip 2
Neem het gesprek met je docent op. Misschien krijg je veel waardevolle informatie en is het al schrijvend lastig bij te houden. Gebruik dan de voice recorder op je telefoon zodat je nog eens na kunt luisteren wat er gezegd is.

Steeds meer studenten nemen gesprekken op en je kan ook gerust zeggen dat je het gesprek opneemt zodat je zeker weet dat je alles meekrijgt wat er gezegd wordt.

Stap 5 Ga aan de slag met het aanpassen van de fundamentele punten

Het is misschien verleidelijk om met de kleinere spellingsdingetjes te beginnen, maar zorg nou maar eerst dat het fundament voldoet.

Bij deze stap gaat het om het aanpassen van het grootste fundamentele ding, wat fout is gegaan of wat je moet aanvullen/uitbreiden. De consequenties van die aanvulling of uitbreiding voor de rest van je scriptie, komt bij stap 6 aan bod. Stel dat je 5 extra interviews moet afnemen en verwerken, dan breek je alles wat daarbij komt kijken op in kleine deelstapjes. Hetzelfde als je bijvoorbeeld meer bronnen moet gebruiken in je theoretisch kader. Dan krijg je stapjes als:

O Bepalen wat voor soort informatie ik toe moet voegen
 O Bronnen zoeken die de juiste informatie bevatten
 O Bruikbare informatie selecteren uit bron 1 en beschrijven in scriptie
 O Bron vermelden
 O Bron toevoegen aan literatuurlijst
 O Bruikbare informatie selecteren uit bron 2 en beschrijven in scriptie
 Etcetera.

O Zet uiteen welke mini-stapjes je moet doorlopen om de fundamentele veranderingen door te kunnen voor in je scriptie. Net zoals in dit artikel een grote klus is opgebroken in kleinere stappen. Zo blijft het te behappen. 

O Voor de mini-stapjes uit. Mini-stap voor mini-stap. 

Hoe onterecht en stom het ook is dat je al die moeite weer moet doen of dat heel veel voor niks is geweest: hou je einddoel voor ogen. Je doet dit om straks WEL je diploma te krijgen. Hoe oneerlijk en stom het is, doet nu niet ter zake.

Extra tip 3
 Het aanpassen van deze punten kan een pittige klus zijn en ook nog eentje waar je enorm tegen op kan zien. Zorg daarom dat je het doorvoeren van de aanpassingen een beetje leuk houdt voor jezelf.

Je kunt bijvoorbeeld afspreken met jezelf dat je er maximaal 3 uur aan gaat besteden. Je kunt dan werken in 3 sessies van een uur en na ieder uur gun je jezelf een pauze om echt even iets te doen wat je wel heel leuk vindt. Zo kom je vooruit zonder dat je jezelf afbeult.

Stap 6 Voer je fundamentele veranderingen door in de rest van je scriptie

Als je iets op fundamenteel niveau hebt moeten aanpassen dan heeft dit vaak gevolgen voor meerdere hoofdstukken. Je samenvatting vooraf, je inleiding, je resultaten, conclusies.

Alles staat op een bepaald fundament dus als je iets fundamenteels hebt moeten aanpassen (misschien is een deelvraag eruit of is een deelvraag veranderd van strekking) dan heeft dat effect op alle onderdelen.

O Ga na welke hoofdstukken/scriptieonderdelen beïnvloed worden door je fundamentele verandering(en) bij stap 5. Maak hier een lijstje van.

Heb je dingen in je methode aangepast? Dan zal dit invloed hebben op je resultaten, conclusies en daarna inleiding en samenvatting vooraf.

Heb je dingen in je theoretisch kader aangepast? Dan leidt dit meestal tot sterkere conclusies. Daarna zul je ook je samenvatting vooraf moeten aanscherpen.

Heb je een onderzoeksvraag aangepast, dan heeft dit effect op ieder onderdeel. Kijk dan of het in jouw geval vooral invloed heeft op je theoretisch kader of op je methode, resultaten en conclusies.

O Maak een takenlijstje voor jezelf waarin je per hoofdstuk/scriptieonderdeel benoemt wat je aan gaat passen. Je gaat dit weer in mini-stappen benoemen. 

O Voer alles taak voor taak uit tot je ieder scriptieonderdeel gehad hebt.

Stap 7 Verwerk alle kleinere punten van kritiek waar je jezelf in kan vinden

Met heel veel kleinere kritiekpunten zul je kunnen leven. Van voor naar achter kun je spelling verbeteren, dingetjes verhelderen of beter uitleggen. Een voorbeeldje geven. De bron beter vermelden. Geen probleem.

O Pas de kleine kritiekpunten aan die bij je scriptiedocument zijn gezet.  

O Wanneer je veel feedback in een beoordelingsformulier hebt en niet in je scriptiedocument zelf, dan is het slim om in het beoordelingsformulier op zoek te gaan naar alle concrete aanwijzingen. Deze kun je weer omzetten naar kleine actietaakjes per scriptieonderdeel/hoofdstuk. Daarna voer je ze taak voor taak uit.

Wat als ik het niet eens ben met bepaalde kritiek/feedback?

Het kan ook dat je een aantal kritiekpunten tegenkomt waarvan je echt denkt: ‘Nee, mijn beoordelaar begrijpt het hier echt helemaal verkeerd of heeft niet goed gelezen wat er staat.’ In dat geval ga je niet aanpassen omdat de begeleider het wil. In dat geval kun je:

O Je kunt ervoor kiezen om duidelijker te beschrijven wat er eigenlijk al staat. Eventueel kun je een voorbeeld toevoegen zodat je beoordelaar het misschien beter begrijpt. Eventueel voeg je enkele extra argumenten toe die onderbouwen waarom je iets nou specifiek op deze manier hebt weergegeven.

O Ben je het op een fundamenteel punt totaal oneens met je begeleider en valt er voor jouw aanpak ook genoeg te zeggen? Maak er dan bijvoorbeeld een punt van bij je discussie. Zeg: ‘Je zou hier ook zo en zo tegenaan kunnen kijken, maar voor mij was het juist een bewuste keuze om…’. Door het op deze manier te doen (een specifiek voordeel). Als ik het op manier x gedaan had, dan zou (een specifiek nadeel).

Afhankelijk van hoe groot het verschil in visie is, valt er wat voor te zeggen om het punt nog even persoonlijk voor te leggen/te bespreken met je beoordelaar. Geef waarom jij bij jouw oorspronkelijke aanpak wil blijven en waarom. Kijk of er begrip voor is, en check of het eventueel goed is dat je hier in de discussie nog wat extra onderbouwing voor geeft.

Extra tip 4
 Soms kan je er ook bewust voor kiezen om bepaalde feedback niet te verwerken. Misschien heb je nu een 5. Dat betekent dat je in een halve punt moet winnen. Zeker als je met een 5,5 kunt leven, hoef je echt niet alles aan te passen.

Kies strategisch uit wat je ziet zitten om aan te passen en waarmee je je extra puntjes scoort. Uiteraard doe je meer dan het minimale, maar wat je echt niet ziet zitten, verwerk je niet.

Stap 8 Loop alle feedback in het beoordelingsformulier nog een keer na

Vaak heb je met een beoordelingsformulier te maken en zijn in het document zelf ook nog allerlei opmerkingen geplaatst. Het makkelijkst is het aanpassen van de punten die in het document zelf staan, maar check of je niet nog iets van het beoordelingsformulier vergeten bent.

O Neem nog een keer de kritieken op het beoordelingsformulier door en check of je met alles iets gedaan hebt. Aangepast of bewust niet aangepast. 

Stap 9 Werk de inhoudsopgave bij en check de vormgeving

Door je aanpassingen staat niet alles meer op dezelfde pagina als voorheen en daarnaast kunnen er ook best dingen versprongen zijn. Daarom check je nog een keer of ieder hoofdstuk op een nieuwe pagina begint en zorg je dat de paginanummers kloppen met de inhoudsopgave. Daarnaast of al je subparagrafen daadwerkelijk in de inleiding staan en oplopen qua nummering.

O Controleer of ieder hoofdstuk op een nieuwe pagina begint.
 
O Pas je inhoudsopgave aan.
 
O Check of alle (sub)paragrafen in je inhoudsopgave staan en of ze netjes oplopen van 1.1.1 naar 1.1.2, 1.1.3 en dat er niet per ongeluk een (sub)paragraaf is overgeslagen.
 
O Controleer bij een aantal paragrafen of de paginanummers zoals deze in je inhoudsopgave staan echt kloppen.
 
O Heb je extra bronnen gebruikt? Check dan of je de literatuurlijst ook hebt bijgewerkt. 

Stap 10 Overweeg nog een spellingscheck/second opinion

Ben je vooral hard afgerekend op spelling? Dan is er misschien nog ergens iemand te vinden die je scriptie wil controleren. Zijn er nog stukken waarvan je afvraagt of ze zo (wel) duidelijk zijn? Leg het voor aan een medestudent, je scriptiebegeleider of een andere kritische lezer.

O Vraag iemand of hij/zij je scriptie een keer wil lezen en wil letten op de spelling en de duidelijkheid.
 
O Doe eventueel nog wat laatste aanpassingen naar aanleiding van de feedback.

Dan is nu het moment aangebroken om je scriptie opnieuw in te leveren. Nu je de (meeste) punten van kritiek verwerkt hebt, kan het bijna niet anders dat het nu wel goed genoeg is.

Heb je veel op fundamenteel niveau aan te passen? Is de feedback te onduidelijk? Kom je er zelf niet uit? Ik kan met je meedenken en je helpen te achterhalen wat je precies te doen staat en begeleid je bij de uitvoering.

• Ik help je een inventarisatie te maken van wat er moet gebeuren
• Ik denk strategisch mee hoe je de grootste dingen het beste aan kunt pakken
• Ik help je een gesprek voor te bereiden met je begeleider zodat je de juiste vragen stelt en ook meteen voorlegt hoe jij het nu aan wil pakken
• Ik help je vervolgens om een superspecifiek stappenplan te maken zodat je mini-stap voor mini-stap je scriptie kunt verbeteren. Dit stappenplan is helemaal afgestemd op de inhoud van je scriptie, de feedback en de verdere informatie die je nog van je begeleider gekregen hebt.
• Ik help je op een ontspannen en effectieve manier te werken zodat je het snel achter de rug hebt zonder dat je jezelf afbeult.
• Als je tussendoor nog tegen iets aanloopt, help ik je daarbij.
• Je mag aangepaste stukken aan me voorleggen en ik schat (kritisch) in of het nu wel voldoet
• Via Skype proosten we op je diploma als je het gehaald hebt.

Heb je hier wat aan gehad? Laat het me hieronder weten in de reacties.